16 関係詞

ki- で始まる疑問詞 kiu(which, who), kies(whose), kio(what[pron.]), kie(where), kiam(when) には関係詞としての働きもあります。


kiu は名詞や, 人称代名詞, c^iu(everyone), iu(someone), tiu(that one)などの代名詞を先行詞にすることができます。

kiu は先行詞が人でも物でも区別なく使われます。

kiu の数は先行詞と一致し, 格は従属節の中での機能によって決まります。

いい換えると, kiu は先行詞が複数のときは kiuj となり, 従属節の中で動詞の目的語になるときは kiun または kiujn となります。

La knabo kiu staras tie estas Petro. (The boy who is standing over there is Peter.)

La knabinoj kiuj ludas tie estas miaj fratinoj. (The girls who are playing over there are my sisters.)

(注) La knabo, kiu staras tie, estas Petro. のようにに komo (comma) を入れて書くこともありますが, 英語と同じように限定用法のときには komo を付けず, 継続用法のときには komo を付けるというように書く人が増える傾向にあります。

Li havas du filinojn kiuj log^as en Tokio. (He has two daughters who live in Tokyo.)

Li havas du filinojn, kiuj log^as en Tokio. (He has two daughters, who live in Tokyo.)

C^i tio estas la libro kiun mi ac^etis hierau~. (This is the book I bought yesterday.)

S^i donis al mi du el la pupoj kiujn s^i faris. (She gave me two of the dolls she made.)

(注) 英語のように目的格の関係詞を省略することは, エスペラントではできません。

Felic^aj estas tiuj kiuj estas persekutitaj pro justeco. (Happy are those who are persecuted on account of righteousness.) Mateo(Matthew) 5:10


kies は名詞, 代名詞を受けて, その所有を表します。

kies は無変化です。

Mi konas knabon kies patrino estas fama pianisto. (I know a boy whose mother is a famous pianist.)

(注) 女性のピアニストは女性を示す接尾辞 -in- を付けて, pianistino ということもできますが, 職業を表す語には -in- を付けない傾向があります。


kie(where), kiam(when) の用法は英語と同じです。

Mi memoras la lokon kie mi vidis vin por la unua fojo. (I remember the place where I saw you for the first time.)

Sciigu al mi la tagon kiam li alvenos. (Let me know the day when he'll arrive.)

Mi iris al la stacidomo de Tokio, kie mi renkontis lin. (I went to Tokyo Station, where I met him.)


kio は先行詞が c^io, io, tio のときに使われますが, 先行する節の内容を受けることもあります。

Li kontrau~is c^ion kion mi diris. (He opposed to everything that I said.)

S^i komprenis tion kion mi diris. (She understood what I said.)

(注) tion は省略されることがあります。


Mi dankis lin pro tio kion li faris por mi. (I thanked him for what he had done for me.)

Mi provis levi la s^tonon, kion mi trovis neebla. (I tried to lift the stone, which I found impossible.)

(注) 節を受ける関係詞は英語では which ですが, エスペラントでは kiu(which) でなく kio(what)であることに注意してください。

英語の複合関係代名詞, 複合関係副詞にあたるエスペラントの語は, 関係詞の後に ajn を置いて表します。

kiu ajn (whoever, whichever)
kio ajn (whatever)
kia ajn (what kind of)
kie ajn (wherever)
kiam ajn (whenever)
kiel ajn (however)
kiom ajn (however much)

Kiu ajn li estas, mi ne volas vidi lin. (Whoever he is, I don't want to see him.)
Vi povas inviti kiun ajn vi volas inviti. (You may invite whomever you want to.)
Mi faros kion ajn vi volos. (I'll do whatever you want.)
Kiun ajn buson vi prenos, vi povos atingi la stacidomon. (Whichever bus you take, you can get to the station.)
Kia ajn rezulto sekvos, mi faros mian plejeblon. (Whatever result follows, I'll do my best.)
La hundo sekvas min kien ajn mi iras. (The dog follows me wherever I go.)
Venu kiam ajn vi volos. (Come whenever you want to.)
Kiam ajn vi venos, vi estos bonvena. (Whenever you come, you'll be welcome.)
Mi decidis ac^eti g^in, kiom ajn g^i kostos. (I'm determined to buy it, however much it costs.)
Kiel ajn vi faros g^in, la rezulto estos la sama. (However you do it, the result will be the same.)

ajn はまた iu, io, ia, ie, iam, iom の後に置かれて, 英語の any にあたる働きをします。

iu ajn (any, anyone)
io ajn (anything)
ia ajn (any kind of)
ie ajn (anywhere)
iam ajn (anytime)
iom ajn (any amount)

Prenu iun ajn libron sur la tablo. (Take any book on the table.)
C^u vi bonvolus sendi iun ajn por helpi min? (Would you please send anyone to help me?)
Donu al mi ion ajn por mang^i. (Give me anything to eat.)
Mi ekiros en ia ajn vetero. (I'll start in any kind of weather.)
Li povas dormi ie ajn. (He can sleep anywhere.)
Telefonu al mi iam ajn. (Call me anytime.)


次(目的格の特別用法)へ。